فيثاغورت  

 569 تا 500 قبل از ميلاد    او اولين كسي بود كه اصرار داشت كه در هندسه بايد ابتدا اصول موضوع و اصول متعارفي را معيين كرد . و سپس به استناد آنها استدلال كرد . . قبل از او هندسه مجموعه قواعدي بود تجربي كه هيچگونه ارتباطي با هم نداشتند . قبل از فيثاغورت كسي حتي حدث نيز نميزد كه مجموعه اين قواعد ميتواند تعداد كمي اصل نتيجه شود .  فيثاغورث كشف كرد كه اعداد صحيح يعني  1و2و3و.. براي بنا نهادن علم رياضي حتي در سطح عادي كافي نيستند .  حال آنكه عقيده خود او نيز در ابتدا اين بود كه همه چيز عالم با همان اعدادي كه خداوند به بشر ياد داده تعبير خواهند شد . اين كشف او كه اعتقادات خود او را به آنچه از خداوند و كتاب مقدس ميدانست فرو ريخته بود . باعث شد تا حتي خود او هم با كشف خودش به مبارزه بر خيزد تا ايمان از دست رفته اش را نجات دهد . اما سرانجام خود او نيز تسليم كشف خود شد . ( هرگز نميتوان دو عدد صحيح چنان يافت كه مربع يكي برابر دو برابر ديگري باشد )  و از اينجا بود كه اعداد اصم و مفهوم بينهايت وارد رياضيات شد .

ارشميدس

 بزرگترين دانشمند عهد عتيق    287 تا 212 قبل از ميلاد  او به معني تمام يك نابغه بود و بسيار آزاد مي  انديشيد و اسير موانع زمان خود نميشد .  اگر فهرستي از سه رياضي دان بزرگ جهان تهيه كنيم قطعا بايد ارشميدس در ميان آنان باشد و دو تن ديگر  نيوتن (Newtin ) و گوس (Gauss). او هنگامي كه در محاسبات خود غوطه ور بود  همه چيز خود را بكلي راموش ميكرد . نقل است كه وقتي در حمام قانون مشهور خود را كشف كرد لخت از حمام بيرون دويد و فرياد زد اوره كا  اوره كا يعني   يافتم  يافتم

ارشميدس دوهزار سال قبل از نيوتن و لايب نيتز موفق به اختراع حساب انتگرال شد و در حل يكي از مسائل نكته اي را به كار برد كه ميتوان او را از پيشگامان حساب ديفرانسيل دانست .  دانش و نبوغ او در ساخت منجنيق و فلاخن ها و انواع وسائل ديگر در دفاع از شهري كه در آن زندگي ميكرد نيز بسيار مشهور ميباشد .

اقليدوس    Eudoxe

خيام

حكيم عمر خيام نيشابوري :

ابوالفتح غياث الدين عمربن ابراهيم نيشايوري معروف به عمر خيام  در 440 هجري قمري مطابق با 1048 ميلادي در نيشابور بدنيا آمد .روز تولد او به قولي 28 ارديبهشت است و لذا اين روز را روز رياضيات نانيده اند . احتمال دارد به سبب شغل پدرش كه خيمه دوز بود بدين نام شهرت يافته است . برخي او  و خواجه نظام الملك و حسن  صباح را همكلاس ميدانند. و برخي اين را داستاني ييش نميدانند .  وفات خيام احتمالا 526 هجري قمري بوده است . خيام تا قبل از 25 سالگي چند كتاب مهم نوشت از جمله كتاب بسيار معروف جبر و مقابله .  خيام 43 سال در حومه  اصفهان زندگي كرد و و سپس به مرو در تركمنستان رفت .  در آنجا بود كه از سن 73 سالگي به بعد رباعيات مشهور خود  را سرود.

رساله جبر و مقابله خيام  در حل معادلات رياضي  توسط يك آلماني از عربي به فرانسه ترجمه و چاپ شد . (1851)

خيام  به اتفاق چند تن  ديگر  در زمان ملكشاه سلجوقي دست به اصلاح تقويم زد كه به تقويم جلالي مشهور است . . آنها آغاز سال نو را از وسط برج حوت به اول برج حمل منتقل كردند .

ماهاني رياضي دان ايراني قرن دهم ميلادي و ابوجعفر خازن رياضي دادن ديگر ايراني معاصر ماهاني توانستند روي  معادلات درجه سوم مقداري كار كنند  اما هيچكدام از اين رياضي دانها نتوانستند نظريه علمي از معادلات درجه سوم ارائه دهند و اين كار توسط عمر خيام در رساله جبر و مقابله اش صورت گرفت .  حل معادلات درجه سوم به كمك مقاطع مخروطي هنوز در رياضيات امروزي كابرد دارد .  ( از كتاب تاريخ رياضي دانشگاه هرمزگان  گرداورنده  دكتر احمد شرفالدين )

خيام تنها شاعر رياضي دان جهان است . براي اطلاعات بيشتر در مورد خيام اينجا را كليك كنيد

.فات او به سال 565 هجري قمري بود .

 رنه دكارت :  rene  Descartes

1596 متولد   فرانسه 1596    معاصر پاسكال و فرما   . و شكسپير  قبل از تولد او گاليله فوت كرده بود و  نيوتن هشت سال بعد از تولد او بدنيا آمد .  ويليام هاروي كاشف جريان خون هفت سال بعد از دكارت درگذشت و ژيبلر كاشف الكتريسيته مغناطيسي در هفت سالگي دكارت درگذشت .   در 14 سالگي به اين نتيجه رسيد كه آيات و احكام فلسفه قديم كه تحت عنوان فلسفه اخلاقي به او مي آموختند و ميبايست كوركورانه آموخت و پذيرفت چيزي جز خرافات بي ارزش نبودند . او عادت داشت هيچ چيز را بدون استدلال نپذيرد .

دكارت مدرسه را ترك كرد و افكار خود را دنبال كرد . اولين ميوه تفكرات او توجه به اين حقيقت ملحدانه بود كه منطق رسمي، يعني آن روش قرون وسطايي كه بر تمام فلسفه اسكولاستيك احاطه داشت و هنوز نيز به اصرار و سماجت تمام تعليمات زمان را تحت نفوذ داشت . به منظور ايجاد قدرت خلاق انساني همچون قاطري نازا و بي حاصل است . او ميگويد استدلالات فلسفي  صورت خدعه و تزوير و قاچاق را دارند و فقط وسيله اي براي گول زدن ميباشند .   اين جمله او بسيار معروف است كه  مي انديشم   پس  هستم .  دكارت كاملا در جريان بود كه قضاوت كليسا در مقام اختلاف آثار علمي با كتاب مقدس چگونه است  و اجراي عدالت چگونه صورت ميگيرد و نيز از اكتشافات نجومي گاليله اطلاع داشت و ميدانست كه چطور گاليله با جرات و جسارت طرفدار نظريه كپرنيك است . اما او مشاهده كرد كه چطور گاليله در هفتاد سالگيبا وجود داشتن دوستان قدرتمند  مجبور شد در مقابل دادگاه تفتيش عقايد  از گناه خود استغفار كند و بگويد كه خورشيد دور زمين ميگردد و نه زمين به دور خورشيد .  اما دكارت شجاع تر از گاليله بود و از راه علمي وارد دنياي الاهيات شد و ادعا كرد كه او از وضع جهاني كه خدا آفريده آگاه تر است از كساني كه كتاب مقدس را نوشته اند .   اما در هر حال صلاح ديد  انتشار كتاب خود  را به تعويق اندازد و آن را به پس از مرگ خود واگذاشت . اما در سال 1637 به تشويق دوستانش آن را منتشز كرد .      دكارت در 1650 در 54 سالگي  اثر بيماري درگذشت

كتاب هندسه تحليلي دكارت در 1637  رياضيات را .ارد مرحله جديدي كرد

 اسحق نيوتن   Isaac Newton   

  من نميدانم به چه صورتي در ميان جهانيان جلوه گر خواهم شد . اما به نظر خودم چنين مي آيد كه همچون كودك خرد سالي هسنم كه در ساحل دريا ببازي مشغول هستم . گاه و بيگاه سنگ  ريزه اي صاف تر از سنگهاي ديگر يا صدفي زيباتر از صدفهاي ديگر پيدا ميكنم . در حاليكه اقيانوس  عظيم حقيقت  در مقابل من گسترده است و مرا بر آن آگاهي نيست .

اين است قضاوت نيوتن از خودش . مردي  كه صاحب بزرگترين فكري است كه تا كنون در نژاد بشر وجود داشته است .  مردي كه در  قدرت نبوغ از مقام انساني تجاوز كرد .

نيوتن در سال 1642 يعني سال مرگ گاليله در انگلستان متولد  شد . او در هنگام تولد به شدت ضعيف بود و مادرش ميگفت در هنگام تولد ميشد او را در يك بتري يك ليتري انداخت . در كودكي نيز به دليل ضعف بدني نميتوانست به بازيهايي كه ديگر بچه ها مشغول بودند روي آورد . از همان كودكي ائ نبوغ خود را  در ساخت اسباب بازيهاي خود نشان داد.  مانند بادبادكي كه چراغي در آن مخفي بود و موجب وحشت اهالي شده بود . و يا چرخهايي كه با نيروي آب كار ميكردند . نيوتن بسيار مطالعه ميكرد و يادداشت برميداشت كشيشي كه كار تعليم او را بعهده داشت متوجه استعداد شگرف او شد و مادر او را تشويق كرد تا او را به دانشگاه بفرستد .  از نيوتن نقل ميكنند كه گفته است اگر من توانستم اندكي دورتر را تماشا كنم به دليل آن بود كه از دوش غولان بالا رفته بودم و مقصود از غولان   دكارت  كپلر و گاليله بودند .

( قانون اول كپلر – سيارات در مدارات بيضي بدور خورشيد ميگردند .

قانون دوم كپلر –قطعه خطي كه كانون بيضي يعني خورشيد را به يك سياره وصل ميكند  درزمانهاي مساوي مساحت هاي مساوي طي ميكند

قانون سوم كپلر – مجذور زماني كه براي يك دوره كامل حركت انتقالي هر سياره لازم است متناسب با مكعب فاصله متوسط آن سياره از خورشيد است .

قانون اول نيوتن – هر جسم در حال سكون و يا حركت مستقيم متشابه ( بدون شتاب ) باقي ميماند مگر آنكه نيرويي بر آن وارد شود .

قانون دوم نيوتن – اندازه نمو نسبي مقدار حركت ( حاصلضرب جرم در سرعت ) متناسب است با نيرئيي كه بر جسم وارد ميشود ئر اتداد همان نيرو

قانون سوم  نيوتن – عمل و عكس العمل مساوي ولي مختلف الجهت هستند .

نيوتن براي اثبات قوانينش حساب ديفرانسيل و انتگرال را اختراع كرد .

افكار نيوتن در عقايد مذهبي اش تاثير داشت و او از جمله كساني شد كه امروزه به آنها وحدت وجودي ميگويند .

تا قبل از 25 سالگي او حساب انتگرال و ديفرانسيل را اختراع كرد قانون جاذبه عمومي را كشف كرد و ثابت كرد نور سفيد تركيب نورهاي ديگر است  نيوتن قانون جاذبه عمومي اش را با بيست سال تاخير منتشر كرد . و شايد دليل آن تلاش در اثبات آن با حساب ديفرانسيل و انتگرال  بود . نيوتن بايد به اين سوال پاسخ ميداد كه چطور بينهايت جرم مجزا با هم جمع شده و مانند يك جرم واحد و در يك نقطه واحد اثر ميكردند .( مركز جرم )

نيوتن در 1679 در سي و هفت سالگي  بزرگترين كشف خود را انجام داد اما آن را در مغز خود نگاه داشت ( نيوتن فرد حساسي بود و از در گيريهاي برخي دانشمندان عصر خود با او دلگير شده بود از جمله برخوردهايش با رابرت هوك فيزيكدان . منجم ديگر ) اما در سالهاي حدود 1887  هالي توانست او را به ا

نتشار كتاب اصول رياضي حكمت طبيعي  تشويق كند . البته به خرج هالي  Mathematica Philosophiae Naturalis Principia

نيوتن توانست قوانين تجربي كپلر را عنوان  فرع و نتيجه از روي قانون جاذبه عمومي خود بدست آورد و نشان دهد كه چگونه ميتوان جرم هر سياره اي را كه صاحب اقماري باشد حساب كرد . و توانست دلايل اخلال در حركات ماه را توضيح دهد .  زيرا ماه نه فقط تحت تاثير زمين  بلكه خورشيد هم قرار دارد .در اثر محاسبات نيوتن  ستارگان دنباله دارد كه در نظر مردم خرافاتي علامت خشم خداوند بودند به عضويت بي آزار منظومه شمسي در آمدند و به كمك قانون جاذبه نيوتن ميتوان زمان برگشت مجدد آنان را نيز بدست آورد .همچنانكه بازگشت ستاره هالي محاسبه شد .  نيوتن توانست اسرار جزر و مد دريا را آشكار كند و و با استفاده از آنها جرم كره ماه را محاسبه كرد .

نيوتن در هشتاد و پنج سالگي در 1727 درگذشت .

لايب تيتس  Wilhelm Leibnitz 

 1716-1646

علاوه بر رياضي در  حقوق، فلسفه ، تاريخ ، سياست ، ادبيات و ..  صاحب نظر بود .  او را ميتوان نابغه عمومي ناميد  اما نيوتن را نميتوان چنين ناميد .  ( نيوتن و لابي نيتس در عين دوستي  رقيب يكديگر در رياضيات نيز بودند و مدتها بر سر اينكه چه كسي ابتدا  حساب ديفرانسيل و انتگرال را ابداع كرد بين اين دو غول رياضي جنگ و دعوا وجود داشت . ) در تاريخ رياضيات سابقه نداشته است كه كسي به دو جنبه متفاوت رياضي يعني  تحليلي و تركيبي بينديشد و در هر دو صاحب نظر باشد . – حساب ديفرانسيل عبارت است از زبان طبيعي محيط متصل و آناليز  تركيبات براي محيط منفصل ميباشد .و لايب نيتز در هر دو استاد بود . ميگويند اگر لايب تيتز تمام توان خود را فقط روي رياضي ميگذاشت  احدي در تاريخ توان مقابله با او را نداشت  اما او انرژي خود را بر علوم زيادي گذاشت و البته در همه نيز موفق بود. و شايد بتوان گفت براي هر كدام از موفقيت اي او در هر يك از اين شاخه ها يك عمر انساني مورد نياز بود . منطق علامات خاص در رياضي كه در 1847 توسط بول ابداع شد توسط لايب تيتز قبلا به كار گرفته شده بود .  باور كردني نيست كه يك مغز واحد بتواند در زمينه هاي چنين مختلفي  اينچنين فعال باشد .

گوس    گائوس

 در 1777در آلمان و در خانواده اي بسيار فقير بدنيا آمد .

او تنها رياضي داني است كه آثار نبوغ او در سه سالگي در تاريخ ثبت شده است . او در سه سالگي متوجه  اشتباه محاسبات پدرش در محاسبه حقوق كارمندان شد .او تنها الف با را از پدر و مادر خود پرسيده بود و بدون آموزشي ديگر خودش خواندن را آموخته بود . هيچكس حساب را به او نياموخت و خودش به شوخي ميگفت قبل از اينكه حرف زدن بياموزد حساب را آموخته بود . در ده سالگي در سر كلاس حساب معلم مدزسه كه خود تصاعد را بلد بود  دانش آموزان را به قول معروف بر سر كار ميگذاشت و محاسباتي  طولاني را به آنها ميداد كه براي خود او حل آنها آسان بود  مثلا محاسبه

81297+81495+81693+....+100899      تا صد عدد     اين اعداد هر يك 198 عدد با ديگري اختلاف دارند و جمع كل را اگر تصاعد را بدانيد آسان بدست مي آيد . اما در اين كلاس هيچكس هنوز اسم تصاعد را نيز نشنيده بود .  آري روزي معلم محاسبه اي از اين نوع را به شاگردان داد و ملاحظه كرد كه گوس بلافاصله لوح خودش را روي ميز گذاشت و بيكار نشست . يكساعت بعد بقيه شاگردان نيز كارشان را تمام كردند . معلم مشاهده ميكند كه بر روي لوح گوس فقط يك عدد نوشته شده و آ نيز جمع صحيح آن عبارت ميباشد . اين معلم بلافاصله بهترين كتاب حسابي را كه سراغ داشت از جيب خود بيرون آورد و به گوس داد.و كودك نيز در كوتاه ترين مدت تمام آن را آموخت . و بزودي معلمش  در مورد او گفت كه او چيزي ندارد كه بتواند به گوس ياد بدهد .  او در 15 سالگي وارد كالج شد . و البته هزينه او را يك دوك سخاوتمند كه جذب استعداد او شده بود تامين ميكرد .